Mol

Wie het werk van Leo van pakweg tien jaar geleden vergelijkt met dit van nu merkt een continuïteit maar ook een duidelijke evolutie. De schildersact lijkt nu minder uitbundig dan vroeger. Waar er voorheen bijna een fysiek gevecht met het schilderij geleverd werd lijkt de act van het schilderen nu rustiger en beheerster.

De gestualiteit, het doen, de activiteit blijft aanwezig maar is minder extreem. De bewegingen die gemaakt worden bij het schilderen worden meer gecontroleerd.

In de oudste werken spatte de compositie uiteen op het doek en ons oog vatte in één oogopslag het beeld. Nu ontstaan er horizontale en verticale structuren die uitnodigen het werk stap voor stap te lezen. De kijkervaring is complexer geworden. Hierdoor geeft dit recente werk zijn visuele schatten langzamer prijs. Men zou ook kunnen stellen dat de verf minder beeld is geworden maar meer huid. Een pasteuze, smeuïge huid van een object dat de kunstenaar schilderij noemt.

De aanwezigheid van die huidstuctuur legt een verband met de fundamentele schilderkunst. De fundamentele schilderkunst is een stroming of een strekking of een tendens waarbij men  het schilderij in al zijn aspecten zoals daar zijn kleur, vorm, verf, textuur, de drager (het doek of het papier) als het ware aan een onderzoek gaat onderwerpen. Men doet dit vanuit de idee dat datgene wat afgebeeld wordt op een schilderij slechts een onderdeel is van een geheel. En ook die andere delen zijn belangrijk en verdienen aandacht.

De huidige werkwijze van Leo Jacobs waarbij het oppervlak of zo men wil de korrel of de textuur van de verf op het doek een belangrijke rol gaat spelen en mee het beeld gaat bepalen wijst in de richting van de fundamentele schilderkunst. Dit bewijst ook ten dele de zin van een fundamentele schilderkunst omdat hieruit lijkt dat ook de manier waarop de verf wordt aangebracht bepalend is voor het uiteindelijke beeld.

Er wordt een traject gevolgd dat grotendeels vooraf gepaald is. Dit lijkt bijna te wijzen op een onderzoek naar de eigen mogelijkheden. Via vaste rituelen waarbij eerst een ondergrond wordt gelegd met een korrelige structuur, dan een dunne olielaag en vervolgens een donkere fond worden complexe oppervlaktestructuren gecreëerd waarbij de gemaakte en vooraf gekozen beweging van de arm met het rubberen palet bepalend is voor het resultaat.

Dit zelf gekozen ritueel in combinatie met de toevalligheden van schilderen toont in feite wat in essentie schilderen is. Een unieke combinatie van techniek, activiteit, materiaal, ideeën en creativiteit binnen een bepaald tijdsverloop.

Toch is het nooit zeker of het eindresultaat bevredigend is. Zo niet moet er ingegrepen worden want de kunstenaar, in casu Leo, wil de laatste hand hebben. Het eindresultaat is niet vastgelegd in het vooraf bepaald traject.

Zo 'n laatste ingreep kan bijvoorbeeld zijn het wegschrapen van rechthoekige vlakken uit de dikke olieverf zodat beelduitsneden ontstaan die de onderliggende verflagen en dus de geschiedenis van het schilderij zichtbaar maken.

Andere zijn het met de achterkant van het penseel aanbrengen van heftige schriftuur in de verf of nog andere is een welgeplaatste verftoets of -streep.

Voor het eerst en dit vond ik erg verrassend bij het bekijken van dit nieuw werk zag ik in sommige werken verwijzingen naar reële landschappen. Een jungle vol bomen, weerspiegelingen in water, wind, mist en regen.

Het toont niet alleen de evolutie aan in het werk van Leo Jacobs maar toont ook aan dat we in vele omstandigheden een houvast zoeken in de ons omringende visuele realiteit.

Door een aantal ingrepen behoedt de schilder ons er echter voor dat we verdwalen in de door hem met een schemergordijn verhulde moerassige realiteit.

Deze geaderde en gevlamde doeken met hun structuur die soms lijkt op berkenschors zijn van een schilder die consequent aan zijn oeuvre bouwt. Een oeuvre waarin een constant een hoge kwaliteit heerst en waarin uiting gegeven wordt aan een grote levenskracht.

Dit gepassioneerd en vol overgave bezig zijn met schilderen, ja zelfs met de essentie van het schilderen is deze dagen eerder uitzondering dan regel.

Binnen het eigen oeuvre maar ook binnen het huidige kunstlandschap slaagt Leo Jacobs erin ons nog steeds te verrassen.

Het zijn ongetwijfeld de basiskrachten van het leven die hem hiertoe in staat stellen.

Ik kijk uit naar waar het verfinstinct van dit verfdier ons nog zal voeren.

Raf Coenjaerts